Briefwechsel Johann Gabriel Doppelmayr


Kurzinformation zum Brief Zum Original
Autor Doppelmayr, Johann Gabriel (1677-1750)
Empfänger Grammatici, Nicasius (1684-1736)
Ort Nürnberg
Datum 14. Januar 1726
Signatur BSB München: Clm 1609, Bl. 99r-100r
Transkription Hans Gaab, Fürth

Noriberga d. 14. Jan
A. C. 1726.  

Vir maxime Reverende et
doctissime Fautor colendissime!

Accepi Literas Tuas suavissmas die 24. December, quo et per multo alios mihi datum fuit, consortio gratissime Domino de l'Isle uti, iter Petropolin cum fratre suo et Mechanico quodam instituendis.[1] Multus inter nos erat sermo, de Astronomis in Germania, praecipuo viro de Te, amorem Tuum in astronomiam mire depraedicando, in animo prima vice habuit ut et ad vos, si occasio suppeditata fuisset modo ordinario excurreret sed, cum taliis non adfuerit, animum mutavit, interim vir iste celeberrimus unde in mandatis dedit ut Te quam humanissime salutem ejus nomine et Tibi significent, se Berlino, cum hic Noribergae varia impedimenta ipsi obstiterint, ad Tuas per me missurum Responsum suum, quod indice expeto. Vidi Thesaurum pretiosum observationum, quem colligit ex observationes virorum in Gallia insignium Dn. Picardi,[2] Auzonti,[3] de la Hire,[4] Cassini,[5] Chazelles,[6] P. Feuilles[7] aliorumque. Vidi observationes R. V. Feuillei praedicti de Meridiano primo de Insula Fer constituendo, ubi differentia inter Parisios praedictam Insulam 20o reperta, et de quo nulla specialia mecum communicavit, cum hac Aetis Societatis Regiae Parisinae ad annum praecedentem in futurum edendis quam margine fuerint reservata. Placuit Domino de l'Isle Planetolabium Tuum novum,[8] compendiosum admodum, libertesque ex me percepit, quod jamjam novae Ephemerides Manfredianae[9] Publicae loci fuerint expositae

[Bl. 99v]
exoptat ut et Exemplar harum ad suas manus, soluto pretio perveniat. Pergratum mihi esset, si nonnulla Exemplaria alia soluto pecunia, pro Amicis tribus vel quartus obtinere possem, cum harum copia apud Bibliopolas nostrates nulla detur, quod dolendum. Varias mecum communicavit observationes correspondentes quae etiam Ingolstadii et alibi habitae, v. g. Parisis observata Immersio primi Joviales

      H    '  ''
  Anno 1723 Mart. d. 26. 16 35 2 Immers:
    May. d. 4. 15 16 21 Immers.
    Jun. d. 5. 11 34 40 Immers.
    Sept. d. 23.  7 34 18 Emmersio
    Octobr. d. 9.  5 59 20 Emmersio
  A. 1724. Jun. d. 30. 14 54 41 Immersio
    Jul. d. 23. 15  0 34 Immersio
    Aug: d. 10. 10  4  4 Emmersio
    Aug: d. 17. 12  0 18 Emmersio
    Aug: d. 26.  8 25 56 Emmersio
    Sept. d. 25 10 45  5 Emmersio
    Octobr. d. 4.  7 11 58 Emmersio

[Bl. 100r]
Haec sunt quae nunc ad Te dare potui, si plura occurant, alio tempore hui Tecum communicabo, prout Humanitas Tua id exigit, si Planetolabium novum ad finem perductum et absolutum erit, auditu mihi erit pergratum, praecipuae si Descriptio hujus accesserit, novo dedi Exemplar Tuo Eclipsiographiae[10] Domino de l'Isle, quod ipsi perqaum placuit, cum multa in proxi utilia contineat. Vale et amare perge

Vir maxime Reverendae et doctissimae    

Tui            
studiosissimus         

J G Doppelmayerum.   



Zusammenfassung:
Doppelmayr hat den Brief von Grammatici am 24. Dezember erhalten, wobei er mit Delisle Umgang hatte, der mit seinem Bruder und einem Mechaniker nach Petersburg reiste. Sie haben über die Astronomen in Deutschland geredet, vor allem aber über Grammatici. Eine Antwort von Grammatici an Delisle würde er gegebenenfalls nach Berlin weiterleiten. Doppelmayr hat viele wertvolle Beobachtungen gesehen, gesammlt von den bekannte französischen Astronomen Picard, Auzout, de la Hire, Cassini, Chazelles, P. Feuilles und anderen. Er sah auch die Beobachtungen von Pater Feuilles zur neuen Festlegung des Nullmeridians. Delisle gefiel auch der Entwurf für das neue Planetolabium von Grammatici. Er begrüßt auch die neuen Ephemeriden von Manfredi, von denen Doppelmayr selbst gerne drei oder vier Exemplare für sich und seine Freunde hätte. Doppelmayr übersendet Beobachtungen der Jupitermonde aus Paris. Wenn das neue Planetolabium endgültig fertig gestellt ist, bittet er um Übersendung einiger Exemplare, dieses und auch die Schrift von Grammatici zu den Finsternis würde er Delisle zukommen lassen.


Fußnoten

  1. Joseph Nicolas Delisle (1688-1768) hat Doppelmayr Ende 1725 in Begleitung seines Bruders Louis (1690-1741) und des Mechanikers Pierre Vignon in Nürnberg besucht.
  2. Jean Picard (1620-1682) war ein französischer Astronom und Geodät.
  3. Adrien Auzout (1622-1691) war ein französischer Physiker und Astronom.
  4. Philippe de la Hire (1640-1718) war ein französischer Mathematiker.
  5. Jean-Dominique Cassini (1625-1712) war der erste Direktor des Pariser Observatoriums gewesen.
  6. Chazelles, Jean-Matthieu de (1657-1710) aus Marseille war ein französischer Astronom und Geodät.
  7. Der Paulaner-Pater Louis Feuillée (1660-1732) wurde durch seine Forschungsreisen als Astronom und Geograph bekannt. 1724 bereiste er die kanarischen Inseln, um den Nullmeridian neu festzulegen.
  8. Ein Planetolabium von Grammatici ist nicht überliefert, wohl aber seine gedruckte Anleitung hierfür: Explicatio Et Usus Planetolabii Novi. Ingolstadt: Grass 1726.
  9. Manfredi Eustachio (1674-1739): Novissimae ephemerides motuum coelestium. Bologna: Constantini Pissari 1725.
    Band 1: Ex anno 1726 in annum 1737; Band 2: Ex anno 1738 in annum 1750.
  10. Grammatici, Nicasius: Solis et lunae eclipsium in plano organice delineandarum methodus nova. Respondent: Clavell, Joseph. Freiburg: Waltpart 1720.