Briefwechsel Johann Michael Franz
Kurzinformation zum Brief | Zum Original |
Autor | Homanns Erben |
Empfänger | Delisle, Joseph-Nicolas (1688-1768) |
Ort | Nürnberg |
Datum | 16. Mai 1748 |
Signatur | Bibliothèque de l'Observatoire de Paris: B1/4-122, Bl. 1r-v |
Transkription | Hans Gaab, Fürth |
à Monsieur
Monsieur de l'Isle
Professeur d'astronomie
au college roial
à
Paris
Illustris Domine
Patrone Honoratissime!
Magnum apud nos pondus de l'Islianum nomen habet ob tua, Vir illustris, & domini fratris[1] beati in res astronomicas, & geographicas merita, quae dudum magni fecimus. Dudum igitur in Tuam, Vir celeberrime, cognitionem pervenire animus fuit, & nullo magis serio cogitamus, & in interiora Scientiae geographiae penetrare studemus. Quae res jubet inprimis, ut non solum ipsi observationes Astronomicas instituere incipiamus, verum etiam de conquirendis aliis & quae de probatis observationibus proficiscuntur, solliciter simus. Novimus Tuam Vir Illustris in rem astronomicam dexteritatem aeque ac in communicando humanitatem; quare decrevimus, si propositum tibi non displicet, litterarum commercium instituere, & si permittis, mox observationes recentissimus quasdam a nobis habitas transmittere, Tuasque & ceteras Parisiensium Astronomorum nobis expetere. Forte etiam mox de nostra nova quae coalescet, Societate perscribemus, explanaturi quae circa emendandam imo plane noviter instaurandam patriae nostrae Germanicae geographiam cogitamus. Erit liber, cui titulus Ephemerides Geographiques,[2] ubi toti orbi erudito mens & instituti satis declarabitur.
[Bl. 1v]
Interim mappae nostrae, quas nos cum Hasio[3] nostro sub
nomine Heredum Homanniorum prodire publicus, palam
faciunt, quam longe discedamus à perverso illo
delineandi modo, qui non Geographis sed Geographatis
proprius est & usitatur. In animo constitutum habens,
aut plane nihil delineare, aut si quid moliendum, ad
leges id Scientiae geographicae & legitimae projectionis
revocare. In mandatis habet Dominus Julien,[4]
ut Exemplar Tibi ceterisque dominis astronomis Academiae
illis nostrae mappae astronomiae, petimusque
perhumaniter, ut quae Auctor, nostrae Societatis
Sodalis, ultima paragrapho Explicationis suae de conquirendis
observationibus dixit, preprimis considerare, conatusque
auctoris adjuvare benevole velis.[5] Tuam
si lubet responsionem Gallico sermone expectamus,
Teque persuasim esse de nobis cupimus, ad omnia
officiorum genera nos parates simos fose, ut qui
fuimus hacunque & sumque
Vir Illustris
Celeberrimi Nominis Tui
Norimb. d. 16. May
1748
Cultores perpetui
Heredes Homanniani
Geographi Caesarei.
Zusammenfassung:
Wegen ihrer großen Verdienste in Astronomie und Geographie werden die Namen von
Delisle und seinem Bruder von Homanns Erben hochgehalten. Wie er streben sie ins Innerste
der geographischen Wissenschaft vorzudringen. Sie haben nicht nur angefangen eigene Beobachtungen
anzustellen, sie suchen auch die von anderen zusammen. Sie wissen von der Gewandtheit Delisles
in astronomischen Angelegenheiten wie auch gleichermaßen von seiner Bereitschaft zur Kommunikation.
Sie regen deshalb einen Austausch mit ihm an und werden ihm, so es ihm nicht missfällig ist,
einige neuere Beobachtungen zusenden, zu seiner und der anderen Pariser Astronomen Kenntnis.
Sie berichten über das Vorhaben Geographische Ephemeriden herauszugeben. Im Folgenden beziehen
sie sich offensichtlich auf die zwei Karten von Lowitz zur Sonnenfinsternis vom 25. Juli 1748,
die nach einer neuen Projektionsmethode entworfen wurden. Über Herrn Julien
sollte Delisle Exemplare dieser Karten erhalten. So Delisle eine Antwort erwägt kann dies in Französischer Sprache geschehen.
Fußnoten
- ↑ Guillaume Delisle (1675-1726) war ein bekannte französischer Kartograph.
- ↑ 1750 erschienen die Kosmographische Nachrichten und Sammlungen auf das Jahr 1748. Nürnberg: Homann 1750.
- ↑ Johann Matthias Hase (1684-1742) war ein Wittenberger Kartograph.
- ↑ Roch-Joseph Julien (vor 1740-1777) vertrieb Landkarten in Paris, wofür er u. a. Karten aus dem Verlag Homanns Erben importierte.
- ↑ Homanns Erben beziehen sich hier auf die Schrift von Georg Moritz Lowitz: Kurze Erklärung über zwey Astronomische Karten von der Sonnen- oder Erd-Finsternis den 25. Julius 1748. Nürnberg: Homann 1748. Auf der letzten Seite dieser Schrift erläuterte Lowitz sein Vorhaben, nach Ablauf dieser Finsternis Beobachtungen dazu zu sammeln, sie zu veröffentlichen und mit seinen Karten zu vergleichen.