Briefwechsel Johann Gabriel Doppelmayr


Kurzinformation zum Brief  
Autor Grammatici, Nicasius (1684-1736)
Empfänger Doppelmayr, Johann Gabriel (1677-1750)
Ort Amberg
Datum 3. Januar 1732
Signatur UB Uppsala: A 533 d, Bl. 114v-115r
Transkription Hans Gaab, Fürth

Ex literis Nic. Gramm ad Doppelm. Ambergae d. 3 Jan. 1732.[1]

R. D. Pater Ferdinandus Czadetzky[2] invenit Declinationes acus magneticae Zabedovicii[3] hodi 12.o 6.' Nam 22. Nov. postquam lingula diebus 11 eodem velut fixa loca praecise constitisset, recessit illa ad 13.o 0.' vel 1', talin vero die 29 ejus mensis suae declinationis 13.o 6.' lineae iterum est restituta. Acus 1 ped. Rhen. longas accuratissima; ad 2 ped. Pars. distantiam graphiolo ex ili applicato a suo situ distorquetum.

Observationes ex Paragvaria in America

        h. ' ''
Medium ex phasibus notatis collectum d. 26 Apr. 16. 55. 40.
    Ed Tab. Hirii[4] medium Paris.       21. 3. 20.
Differentia ergo Meridianorum esset       4. 7. 40.
Diff. merid. ex Tabl. Henr. Scherer[5] inter reductionem
    S. Ignatii et Parisiis est in tempore
      4. 14. 30.
Dicit observator S. Cosmae[6] red. esse orientaliorem red. S. Ignatii         5.' 30.''
Ergo ex P. Scherer, qui in suis Tab. Geographicis non
anni Lat red: S. Cosmae, diff. merid. Paris et Chinae inter esset,
      4. 9. 0.
parum diversa ab ea prae ex observ. et Hirii Tabb resultat.            

A. 1728 in Redcut. S. Michaëlis quar est reduct. S. Chinae orentalior 3.' 30.''

praeter mentem observatori oderij Parisiis foret occidentalior 4.h 5.' 30.''

[Bl. 115r]

  In hac inquam rede visa Januar. d. 31. 7.h. 1.' 10.'' Emers. 1 Sat.
    Februar. d. 7. 8. 55. 38. Emers. 1    
    Febr. d. 24. 14. 3. 45. init Eclps. is  
          17. 0. 37. Finis non nihil
dub. ob nub. occur.
A. 1729. In Rede Ignatii: Jan. d. 21. 8. 17. 0. Emers. 1    
    Febr. -- 18. 8. 28. 40. Em. 1    
    Mart. -- 6. 6. 50. 48. Em. 1    
    Nov. -- 3. 16. 20. 30. Immers. 1    
    Dec. -- 21. 10. 52. 39. Immers. 1    
A. 1730 ibid. Jan. -- 6. 9. 0. 49. Imm. 1    
      -- 13. 10. 53. 20. Imm. 1    
    Febr. -- 7. 7. 46. 20. Em. 1    
    Mart. -- 9. 9. 56. 42. Em. 1    
      -- 16. 11. 53. 52. Em. 1    
      -- 25. 8. 20. 16. Em. 1    
    April. -- 1. 10. 17. 28. Em. 1    
      -- 10. 8. 57. 19. Em. 1    
A. 1731 in Red. S. Chinae Mart. -- 21. 9. 21. 30. Em. 1    
      -- 28. 11. 39. 30. Em. 1    
    April. -- 6. 7. 45. 46. Em. 1    
      -- 9. 7. 51. 6. Em. 2    

Bonum esset si haberemus aliquot observatione, in meridianis rectis factae et hic communicati; respondentes, ut illarum Reductionum diff. temp. innoteforet praecisius, quam differentiam Observator P. Ventura Suarez[7] enixe petit.


Fußnoten

  1. Der Originalbrief von Grammatici ist nicht überliefert. Erhalten ist nur dieser Auszug, den Celsius 1733 bei seinem Aufenthalt in Nürnberg aus den Papieren von Doppelmayr abschrieb.
  2. In der Consignation des sammentlichen Hohen Adels männlichen Geschlechts im Königreich Böheim / Pro Anno 1722 heißt es beim Buchstaben C:
    "Ferdinand Christian von dem Ritterlichen Geschlecht Cradetzky von Chotieschau / Sacri Ordinis Canonicorum Regularium Praemonstratensum zu Zabrdowitz in Mähren Professur, der Röm Kays. und Kön: Cath: Maj: Mathematicus p. t. auf dem Heil: Berg unweit Ollmütz wohnhafft."
    Das Technische Nationalmuseum in Prag (Narodni Technicke Muzeum) besitzt ein Teleskop von ihm.
    Zu Czadecky siehe den Eintrag im Biobibliographisches Handbuch der Kalendermacher von 1550 bis 1750 von Klaus-Dieter Herbst.
  3. Laut Zedlers Universallexikon ist Zabrdovic "ein Praemonstratenser Kloster in Mähren am Brun".
  4. Gemeint ist hier wahrscheinlich die Ausgabe von 1722, die Grammatici besorgt hatte:
    Tabulae astronomicae planetarum omnium. Ingolstadt: Grass 1722.
  5. Heinrich Scherer (1628-1704) war Jesuit, der u.a. in Dillingen Mathematik gelehrt hatte. Zitiert wird hier seine Arbeit:
    Tabellae geographicae. München: Bencard 1703
  6. Der unten angeführte Beobachter Suárer wirkte in Paraguay in San Cosme y Damian, das an der Grenze zum heutigen Argentinien gelegen ist.
  7. Der Jesuit Buenaventura Suárez (1679-1750) war im heute zu Argentinien gehörigen Santa Fe geboren worden und arbeitete als Astronom in Paraguay. Er gilt als der erste in Südamerika geborene Astronom.