Briefwechsel Johann Gabriel Doppelmayr


Kurzinformation zum Brief  
Autor Grammatici, Nicasius (1684-1736)
Empfänger Doppelmayr, Johann Gabriel (1677-1750)
Ort Regensburg
Datum 9. Dezember 1732
Signatur UB Uppsala: A 533 d, Bl. 115r-v
Transkription Hans Gaab, Fürth

Ex literis Nic. Gram. ad Doppelm. Ratisbonae d. 9 Decemb. 1732.[1]

ex observatis Gallorum de terraquae perimetro Elliptico secundum meridianus compertum habeo, axem terrestrem ad aequatoris diametrum se habere quam proxime, ut 1000 : 965, ex quo evidenter colligo tam calculos quam organica, ☉ et ☽ Eclipsium designationes astronomis hactenus usitatas sensibiliter à vero abludere, licet in iis phasium Eclipticarum supputationibus Tabulas adhibuerint coele ex alte respondentibus. Methodum meam erroris hujus corrigendi, qui minime negligi potest, utpote ad 4' vel 5'' hororia ascendens, commmemoravi Professor Math. Ingolstadiensi etc.


Eclipsis ☽ Ratisbonae observata d. 1 Dec. 1732 obs. à Josua Schrejer.[2]

Horologia rotata nubilis aliquot ante et post Eclipsin diebus solem dubie ad ☉ exigi potuere. Usus ad medium defectus ☽ris nubes, totum coelum obtexere, subiri iis aliquantum dissipatis fere per hiatus identidem recurrentium suae phases talis 8. 5. 3. ped notari potuere.

[Bl. 115v]

    Tub, 8.   Tub. 3. p.
Emersio l ☽ ex umbra 11.H. 27.' 0.'' vel 11.h. 26.' 40.''
  tot. Grimaldus 11. 28. 40.        
  t. Galilaeus 11. 30. 40.        
  t. Aristarchus   34. 40.        
  t. Copernicus   45. 30.        
  t. Tycho   47. 20.        
  t. Plato   50. 20.        
  Med. Sin, aest.   52. 30.        
  tot. Manilius   59. 0.        
  t. Menelaus 12. 2. 20.        
  t. S. Dionysius 12. 5. 0.        
  t. Pollidonius   6. 0.        
  t. Mare Crisium   21. 0.        
  Finis Eclips. aestim.   24. 0.   12. 24. 30.
  Finis Eclips. certus.   24. 30.   12. 25. 0.

Fußnoten

  1. Der Originalbrief von Grammatici ist nicht überliefert. Erhalten ist nur dieser Auszug, den Celsius 1733 bei seinem Aufenthalt in Nürnberg aus den Papieren von Doppelmayr abschrieb.
  2. Im Brief vom Dezember 1736 spricht Doppelmayr von einem "Rat Schreier", der den Merkurtransit observiert hat. Es dürfte sich um die gleiche Person handeln. Einen Rat Schreier, der den Ratsgremien von Regensburg angehörte, gibt es nach Auskunft des Stadtarchivs Regensburg nicht. Möglicherweise kommt Joseph Schreier (1681-1754) in Betracht, der Nachfolger von Grammatici auf dessen Lehrstuhl in Ingolstadt geworden war. Gegen diese Identifizierung spricht sowohl, dass der Vorname nicht stimmt (Joseph statt Josua) als auch, dass von diesem Schreier nicht bekannt ist, dass er Rat war.