Briefwechsel Johann Gabriel Doppelmayr


Kurzinformation zum Brief Zum Original
Autor Doppelmayr, Johann Gabriel (1677-1750)
Empfänger Delisle, Joseph-Nicolas (1688-1668)
Ort Nürnberg
Datum 3. Mai 1723
Signatur Bibliothèque de l'Observatoire de Paris: B1/2-57, Bl. 1r-v
Transkription Hans Gaab, Fürth

Vir Celeberrime Illustrissime!

Fama, quae de Solida in Mathematicis eruditione, egregiusque Tuis in Astronomia conatibus hactenus percrebuit, me harum rerum amantissimum diu jamjam cupidum reddidit, ut, data quavis occasione, animum meum ob tanta merita gratitudinis haud immemorem Tibi, Vir Illustrissime, significarem, tandem vero voti compos factus; nam pronuper Amicus meus clarissimus, Dn. de Wurzelbau mihi nunciavit,[1] Te et Jovilabium Zumbachianum[2] et Observationes Astronomicas de Latitudine Geographica Uratislaviensi R. P. Heinrichii,[3] qui libelli perraro in nostris Bibliopolis reperiuntur, expetere,[4] petitis annuens, deesse nolui ut eosdem e penu mea libraria depromerem, et

[Bl. 1v]
studiis Tuis devoverem: Accipe ergo hosce, Vir Illustrissime in grati animi segnum, mole quidem exiguos, sed effectu maximos si perennantem memoriam conciliaverint, quam efflagito maxime.

Interim ad Te, Vir Illustrissime, tanquam ad sacram ancoram confugu rogoque; summopere ut et methodum celeberrimi Dn. Cassini[5] de eclipsibus solis in longitudinum geographicarum emolumentum geometrice definiendis, exemplo unico illustratam, quam hactenus saepius desideravi, et observationes declinationum magneticarum cujuscunque generis et temporis ut et loci, indicatis observationum diebus et annis, (quarum seriem e Parisiensibus ab anno 1695 usque ad annum 1719[6] jamjam possideo) mihi harum rerum curioso Tua cura haud gravatim impetrare liceat, si quid possum Tui gratia in nostris oris, me totum offero. Vale, Vir Illustrissime, et ama

Datum Noribergae d. 3 Maji
    anno 1723.

Illustris Nominis Tui    

cultorem perpetuum   

Joh: Gabr. Doppelmajerum
Mathem: Prof: Publ: Norib:



Zusammenfassung:
Der Ruhm von Delisle in Mathematik und Astronomie hat in Doppelmayr längst den Wunsch heranwachsen lassen, mit ihm Kontakt aufzunehmen. Nun ergab sich endlich die Gelegenheit, nachdem sein Freund, der Herr von Wurzelbau ihm mitteilte, dass er sowohl das Jovilabium von Zumbach als auch die astronomischen Beobachtungen zur geographischen Länge von Breslau von Christoph Heinrich haben wolte, die er ihm gerne zukommen lässt. Im Gegenzug bittet er um Erläuterung wie Cassini Sonnenfinsternisse geometrisch aufgerissen hat, sowie um Beobachtungen zur magnetischen Deklination.


Fußnoten

  1. Mit Brief vom 30. März 1721 hatte Delisle Kontakt zu Wurzelbau aufgenommen: Er habe lernen müssen, dass sorgfätige Beobachtungen das Fundament der Astronomie seien. Da er Wurzelbaus Beobachtungen hoch schätzte, suchte er Kontakt zu ihm. Dies war der Beginn eines nicht allzu intensiven Briefwechsels, wobei die beiden, wie üblich, Beobachtungen austauschten und sich gegenseitig mit Literatur versorgten. Mit Brief vom 4. März 1723 bat Delisle um Zusendung des Jovilabiums von Zumbach, das Wurzelbau in Nürnberg nicht auftreiben konnte. Deshalb wandte er sich an Doppelmayr, der bei Zumbach studiert hatte und mit ihm weiterhin in Briefkontakt stand. Dies ist der Anlass für den vorliegenden Brief. Wurzelbau antwortet Delisle mit Brief vom 1. Mai 1723, der vorliegende Brief Doppelmayrs war in dem von Wurzelbau wahrscheinlich eingeschlossen.
  2. Zumbach von Koesfeld, Lothar: Jovilabium. Amsterdam: Valk 1716.
    Zumbach (1661-1727) war in Leiden einer der wichtigsten Lehrer Doppelmayrs gewesen. Seit 1708 lehrte er Mathematik und Astronomie in Kassel.
  3. Heinrich, Christoph (1663-1715): Altitudo Poli Sive Latitudo Geographica Wratislaviae. Nissae (=Nysa, Neiße): Joseph Schlögel 1708.
  4. Vgl. den Brief von Delisle an Wurzelbau vom 4. März 1723, Bl. 2v.
  5. Jean-Dominique Cassini (1625-1712) war Direktor der Pariser Sternwarte gewesen.
  6. Der Brief ist an dieser Stelle ausgerissen. Die Jahreszahl wurde nach dem Antwortbrief von Delisle ergänzt.